Op vrijdag 3 maart publiceerden een aantal kranten en nieuwssites berichten over de problemen die huisartsen ervaren ten aanzien van GGZ-zorgvragen. In de berichtgeving van de Leeuwarder Courant (LC) werd gesteld dat het aantal patiënten dat niet terecht kan in de GGZ al tijden te hoog is. Patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen kloppen daardoor volgens de krant steeds vaker aan bij de huisarts. De wachttijden zijn te hoog, het aantal wachtenden loopt op en voor ggz-instellingen zou het financieel interessanter zijn om zich te richten op patiënten met minder zware problemen, stelt de LC. Natuurlijk zijn er ook in Friesland onderdelen die er binnen de GGZ verbeterd kunnen worden, maar volgens ons ligt dit genuanceerder. Als regionale GGZ-aanbieders en huisartsenorganisaties schetsen wij de situatie en ontwikkelingen in Friesland. Deze schets wordt gegeven vanuit het perspectief van de zorgaanbieders, wetende dat het perspectief van de individuele hulpvrager zeker anders kan zijn door de eigen ervaringen en het lijden.

De situatie in Friesland

De marktwerking in de zorg, veranderingen in de arbeidsmarkt en in de financiering van de GGZ hebben gemaakt dat er een flinke diversiteit is ontstaan in het GGZ-aanbod. Onlangs hebben een aantal aanbieders van GGZ in Friesland de handen ineengeslagen vanuit het standpunt dat niet concurrentie maar juist collegiale samenwerking ervoor kan zorgen dat die Fries die dat nodig heeft zo snel mogelijk de juiste zorg op de juiste plek van de juiste professional krijgt. Dit netwerk van aanbieders trekt daarbij samen op met de Friese Huisartsen Vereniging en met de zorgverzekeraar.

Mentale problematiek

Mentale problematiek kent een grote diversiteit die zich o.a. laat kenschetsen door ernst en complexiteit van de klachten, allerlei sociale problemen die oorzaak of gevolg zijn, en samenhang met lichamelijke problematiek. Bij veel ‘lichte’ problematiek (licht wil niet zeggen dat je er niet onder lijdt) is het de vraag of je daar de specialistische ggz voor nodig hebt, maar veel vragen op dat terrein komen wel daar aan en vragen dan toch een zorgvuldig antwoord. Als het ons lukt om die vragen anderszins te beantwoorden middels bijvoorbeeld eHealth, voorlichting en werken aan vitaliteit, is er meer ruimte om mensen met complexere vraagstukken beter te helpen.

Wachttijden in Friesland

Als je in Friesland in crisis bent en daarvoor GGZ nodig hebt zijn er geen wachttijden. Als er sprake is van Ernstige Psychische Aandoeningen (psychische problemen met daardoor beperkingen op meerdere levensgebieden) zijn er wachttijden voor intake die ruimschoots binnen de landelijke normen vallen. Waar echt verbetering in moet komen zijn de wachttijden die kunnen ontstaan als je na die intake moet wachten op een specifieke behandeling (zoals een traumabehandeling of behandeling van persoonlijkheidsproblematiek), daar kan en moet de afstemming binnen het netwerk verbetering in brengen. Het is overigens niet zo dat je in die wachttijd geen andere behandeling krijgt, dat wordt in goed overleg afgestemd.

Samenwerking tussen huisartsen, GGZ en gemeentelijk domein

Mensen met een psychische kwetsbaarheid zijn onderdeel van de maatschappij, net als ieder ander, niemand is ooit uitgeburgerd. Dat betekent dat zij gebruik maken van huisartsenzorg en ziekenhuiszorg, maar ook van sociale voorzieningen. Zij hebben vaker lichamelijke problematiek en er zijn vaker sociale oorzaken of gevolgen van hun psychisch lijden. Dat vraagt om samenwerking en stapeling van deskundigheid. Ook daarin worden stappen gezet in Friesland. Er vindt in een aantal gemeenten integratie plaats van GGZ-teams met de gemeentelijke teams die zich bezighouden met hulp in het sociaal domein. Daar zien we dat de kwaliteit van leven met sprongen vooruitgaat voor de betreffende burger. Een deel van de Friese gemeenten zit nog in de overwegingsfase of zij in dit initiatief zullen meegaan.

Aan een betere afstemming tussen huisartsen, GGZ én gemeentelijk domein wordt gewerkt door lokaal de contacten aan te halen waardoor men elkaar beter op de hoogte kan houden en kan vinden als er iets gezamenlijks nodig is. Een beter zicht op wat er wel en niet mogelijk is wederzijds en laagdrempelige consultatie zullen daaruit voortkomen. De huisarts is de toegang voor de GGZ en zal daar optimaal in ondersteund moeten worden, bijvoorbeeld door het uitbreiden van de capaciteit Praktijkondersteuners GGZ, meer mogelijkheden om patiënten te kunnen ondersteunen met eHealth programma’s en mogelijkheden voor laagdrempelige advies en ondersteuning vanuit de GGZ en het sociale domein.

Oproep

Het is zeker niet de bedoeling om de huidige realiteit in de Friese GGZ als ideaal te beschrijven, er valt nog genoeg te verbeteren. De drempel om hulp te zoeken in de GGZ als je er zelf niet meer uitkomt is al hoog genoeg, naar onze mening  helpt het dan niet om een beeld te schetsen waarvan de moed je in de schoenen zakt als hulpvrager, maar ook als  hulpverlener. Laten we in Friesland uit die negatieve spiraal proberen te komen en te blijven door in gezamenlijkheid de best passende GGZ te bieden voor die mensen die dat echt nodig hebben.

Quote Friese huisartsen:
‘Om als huisarts goede en passende zorg te kunnen verlenen in het brede palet van geestelijke problematiek is samenwerking met de GGZ en de gemeente essentieel, zodat er korte lijnen en goede ondersteuning beschikbaar zijn. ‘

Friese Huisartsen Vereniging

Dokterszorg Friesland

FIER

Forte GGZ

GGZ Friesland

GGZ Santana

Maarsingh & Van Steijn

Praktijk bij de Weg

SYNAEDA

CAGGB

Ziekenhuispsychiatrie MCL

Ziekenhuispsychiatrie Nij Smellinghe